Metodika

Systematiske zwěsćenje nałogow a swěźenjow w serbskem sedleńskem teritoriju w Bramborskej jo se koncentrěrowało na wokrejs Sprjewja-Nysa. Aby se wšykne gmejny, jsy, wejsne źěle a bydlišća zapśimjeli, jo twórił zapis „Mjenjow wobydlenišćow w starodawnem sedleńskem rumje Serbow w kraju Bramborska“ (Budyšyn 2018) walidny zakład. Wokrejs Sprjewja-Nysa jo se wuzwólił, dokulaž jo to geografiski a pó licbje wjelgin wobšyrny wokrejs z něźi 340 sedlišćami, wót kótarychž su pśisamem wšykne gmejny w serbskem sedleńskem rumje.

Nalicenje zgromaźonych datow k serbskim swěźenjam a nałogam we wokrejsu Sprjewja-Nysa jo se stało na zakłaźe lisćiny towarišnostnych nałogow a swěźenjow Serbow w běgu lěta, kótaraž bu w lěśe 2014 do zwězkowego zapisa imaterielnego kulturnego derbstwa w Nimskej pśiwzeta.

Mimo rešeršowanja w regionalnych casnikach abo komunalnych amtskich łopjenach a zdźělenjach w socialnych medijach jo se napšašnik wuźěłał. Ten jo se orientěrował pó powšyknych směrnicach procowanjow k pśiwześeju do zwězkowego zapisa, aby se dostali z tym dalej wjeduce informacije ako teke wugronjenja wó aktualnych nałožkowych a swěźeńskich formach, jich akterach a wugbaśach. Wón póbitujo spušćobny fundament za kulturnowědomnostne wugódnośenja a analyze.

Napšašnik k nałožkoju Woklapnica

Napšašnik jo se někotare raze testował a pólěpšył. Testowali su jen projektowe partnarje, mj. dr. źěłowy krejz Łužyska muzejowa krajina kóńc 2019 a zachopjeńk 2020. Na zakłaźe toś tych wupołnjonych naprašnikow, dalšnych pokazkow a póstarcenjow k jadnotliwym temowym kompleksam jo se design napšašnika dalej diferencěrował a optiměrował.

Z datow napšašnikow mógu se wugrona wucytaś k wašni nałogow a swěźenjow a k městnosćam, źož se woplěwaju, ako teke detailěrowane informacije, na pśikład wó wobźělonych akterach, wósobach, kupkach, towaristwach, institucijow abo wó konkretnej formje wugbaśa, kenž wudopołniju doněntejšne zakładne wopisowanja, dokulaž informěruju wó nastaśu a změnje, pśistupje a wobźělenju, dalejdawanju specifiskeje wědy a zamóžnosćow abo teke wó rizikowych faktorach a aspektach naslědnosći. Aby se toś ta nadgódnota znaglědniła, su se –, jo-lic daty k tomu pśedlaže – napšašniki wótpowědnemu nałožkoju resp. swěźenjoju a městnoju pśirědowali. Dnja 31. decembra 2021 jo pśedlažało 485 wupołnjonych napšašnikow.

Swójske empiriske zwěsćenja z wobźělenim na městnje, na pśikład za dokumentaciju z wobrazami, su byli jano sporadiski móžne. Togodla jo se kontakt z regionalnje aktiwnymi fotografami a fotografkami nawězał. Pśez to jo se wudopołnjujucy wobrazowy material z projektoweje doby generěrował, kótaryž móžo se za dokumentaciju pśedstajenjow nałogow wužywaś. Dnja 31. decembra 2021 jo něźi 1 100 fotow pśedlažało.

Projektowy team procujo se wó wobšyrne pśedstajenje. Togodla su dalšne wudopołnjenja ako teke pśidatne informacije a pokazki k aktualnym nałogam a swěźenjam wuraznje žycone. Za zajmcow wobstoj móžnosć, napšašnik wupołniś a na slědujucu mejlkowu adresu pósłaś: nalogi@sorabicon.de.