Žywe kulturne derbstwo
Seśow-źaśe
Jadnora góspodaŕska situacija wót Sprjewje wótwisnych Błośanarjow jo wjadła pla nich k wusokim rucnikaŕskim zamóžnosćam w zgótowanju źěłowych rědow. K tomu su licyli teke łojeńske rědy błośańskich rybarjow, kótarež su až do srjejź zajźonego lětstotka sami zgótowili.
Ako rybyłojśe jo było pleśenje rybaŕskich seśow něga cysta muskeca domena. Na dłujkich zymskich wjacorach su twarili a pórěźili swóje łojeńske rědy. Wědu wó twari wjeršow, jadno- a tśisćěnowych ako teke śěgatych seśow a kašerjow se tak pśez stolěśa dalej dawa. Z pówušenim nabrankow a pólěpšenim žywjeńskich wuměnjenjow ako teke z industrielnym zgótowanim rybaŕskich rědow su se wjele z toś tych zamóžnosćow a znajobnosćow zgubili.
„Zgromaźeństwo serbskich błośańskich rybarjow Bórkowy a wokolina z. t.“ jo sebje nadawk stajiło, toś te tradicionelne źěłabnosći zachowaś a pśiducym generacijam dalej dawaś. „Seśow-źaśe“ wóznamjenijo manuelne zgótowanje setkatego ruba jadnakeje wjelikosći wokow z pśěźena, a to z pomocu tradicionalnych rědow: z kózlikom za pleśenje (kózoł), seśoweju glicku (klaška) a drjewjanym rědom za pleśenje (kołk).
Wósebnosć lažy w zasukowańskej technice, kótaraž pomina sebje šykowanosć a zwucowanje, aby se ze seśoweju glicku w jadnej a z drjewjanym kijaškom za pleśenje w drugej ruce jadnak wjelike woka ze stabilnymi sukami platli.
Rozeznawatej se pśi tom dwě technice: z jadnym štapjenim a z dwěma štapjenjoma.
Pleśo se pśecej z kšutym pśěźenom abo seśu, kenž wiju se do togo wokoło kózlika za pleśenje. Mjaztym až su něga bałmu wužywali, su to źinsa syntetiske włokniny.
Technika za pleśenje njejo se w běgu casa změniła, rowno tak ako drjewjany kózlik za pleśenje ze swójimi roznogaśenjami, sam rězane drjewjane kijaški za wšake wjelikosći mašow abo seśowa glicka.
Pó źělach se toś te rědy wót jadneje generacije k drugej dalej dawaju. Teke pó dłujkem wužywanju nastawaju z nimi pśecej hyšći seśi, wjerše a kašerje.
Wjerbowe a symetriske gałuzy dawaju gałuzam swóju funkcionalnu a indiwidualnu formu. Z praktiskim wužywanim łojeńskich rědow nastawa jadnorazny zwisk mjazy spócetnymi rucnikaŕskimi technikami a tradicionalnym rybyłojenim.
Z „seśow-źaśim“ jo w Błotach rucnikaŕska zamóžnosć pśežywiła, kótaraž se w źinsajšnem pówołańskem rybaŕstwje snaź hyšći krotko we wukubłanju naspomnjejo.
Tradicionalne zgótowanje łojeńskich rědow pśedstajaju zastupniki zgromaźeństwa na regionalnych wikach a swěźenjach; jo se to južo we filmje dokumentěrowało.