Rěčna krajina Slepo
Serbskorěčne napisy w zjawnym rumje rěčneje krajiny Slepo
Rěčna krajina je słyšomna: Ludźo rěča tu jednu abo wjacore standardowe rěče a přidatnje swój dialekt. Zdobom je rěčna krajina widźomna: Rěč pokazuje so w pisomnej formje. Tak so wona awditiwnje a wizuelnje dožiwić hodźi.
K wizuelnej komponenće Slepjanskeje rěčneje krajiny słušeja wšitke w zjawnym rumje jako pismo spóznajomne serbskorěčne elementy (tafle, pomjatne kamjenje, napisy na sćěnach atd.) kaž tež artefakty tworjaceho wuměłstwa ze serbskej tematiku.
Fenomen „pisana rěč w zjawnym rumje“ skonstituowa so we wědomosći wot lěta 1997 jako Linguistic Landscape. Tute slědźenje wo rěčnych krajinach słuša do wobłuka rěčneje sociologije/sociolinguistiki a přepytuje zwiski mjez towaršnosću a rěču na zakładźe wustupowanja rěče we wjacerěčnych krajinach. Zwjetša hladaše so při tym na poměr wjetšinoweje rěče a oficialneje mjeńšinoweje rěče přez přepytowanje wšitkich widźomnych napisow w zjawnym rumje wuzwoleneje krajiny. Mjeztym zo dźe tu zwjetša wo markěrowanje identitow, wo poměry mocy a strukturu zhromadneho žiwjenja, smy sej w swojim projekće přistup wuzwolili, kiž koncentruje so na zwěsćowace wobkedźbowanje, zo bychmy pokazali, na kotrych zjawnje přistupnych městnach Slepjanskeje gmejny so serbska rěč a z tym pokazki na serbske kulturne herbstwo regiona jewja.
Dialektny teren so swojeje snadneje wulkosće dla (sydom Slepjanskich wsow z dohromady něhdźe 4 500 wobydlerjemi a wobydlerkami) derje hodźi za dospołne předstajenje jeho serbskeho charaktera. W kóždej ze wsow je serbšćina w zjawnosći přitomna, tola nic wšudźe jenak často. Wšitke zjawnje widźomne napisy a wuměłske twórby su so zwěsćili, fotografisce dokumentowali, po sydlišćach do lisćinow zrjadowali, do temowych kontekstow zarjadowali a z metadatami wuhotowali, mjez druhim tež z geokoordinatami kóždeho napisa.
