Žiwe kulturne herbstwo
Ležownostne mjena
Pomjenowanja njewobydlenych objektow we wokolinje sydlišćow mjenuja so ležownostne mjena. Spektrum je šěroki – wopřija mjena w jenož mało abo sporadisce wobsydlenych regionach (w „dźiwiznje“) runje tak kaž w postindustrielnych krajinach, na př. w pohórnistwowych krajinach.
Hłownje pak běchu rozšěrjene we wjesnych sydlišćach z burskim wobydlerstwom. Tuta zhromadnosć wobhospodarja zwjetša wjesce přisłušace płoniny, potajkim ležownosće sydlišća. Ratarske poměry žadachu sej lětstotki dołho wuske wothłosowanje mjez sobu, štož so tež w rěči špiheluje. Tak stworichu a wužiwachu so ležownostne mjena. Wone wotbłyšćuja (hač do wěsteho měra) přirodne, hospodarske, kulturne, socialne kaž tež rěčne poměry ležownosćow a jich wobydlerjow.
Serbske ležownostne mjena móža tež hišće dołho po zhubjenju serbšćiny eksistować. Wulki dźěl ležownostnych mjenow we Łužicy je serbskeho pochada. Tola njejsu ležownostne mjena přeco lětstotki stare, skerje su so hustodosć změnili a zhubili. Wosebje w zašłych 150 lětach su so mnohe ležownostne mjena přez towaršnostne změny pozabyli.
Tež hdyž so tute mjena najprjedy a přewažnje ertnje přez generacije dale dawachu, je jich zapisanje esencielnje, dokelž so z tym staw wužiwanja w prjedawšich časach a jich změny dokumentuje.
W prjedawšich časach zapisowachu so ležownostne mjena na jednej stronje w zwisku z prawniskimi dokumentami, wosebje hladajo na wobsydstwowe poměry.
Na druhej stronje zběrachu so hižo w 19. lětstotku ležownostne mjena historiskeho a rěčneho zajima dla. Za łužisku rěčnu krajinu su tajke zběrki jara wažne.
Nimo toho angažuja so mnohe lokalne iniciatiwy a jednotliwcy za zběranje, zachowanje a prezentaciju ležownostnych mjenow.
Hlej tež „Serbske mjena w Delnjej Łužicy“.
