Žiwe kulturne herbstwo
Twar a wužiwanje błótowskeho čołma
Błótowski čołm, delnjoserbsce cołn, je historiski transportny srědk, kotryž je wobstejnosćam błótowskich groblow přiměrjeny. Čołm je dźěl kulturneje krajiny Błótow a wužiwaše so we najwšelakorišich žiwjenskich fazach, na př. za křćensku jězbu, jako šulski čołm, za transport tworow, za kwas abo tež jako žarowanski čołm.
Historisce nasta čołm z jednozdónkowca, kotryž so hišće hač dosrjedź 19. lětstotka wužiwaše. Spočatk 20. lětstotka započachu so čołmy z podołhostnych a prěčnych deskow zhotowjeć. Přez to nasta dźensniša forma błótowskeho čołma, kotraž je runa a nima podłódź. Spočatnje wužiwachu so rozdźělne drjewjane družiny za twar, wot 1966 pak woclowy blach. 1973 zhotowichu so prěnje aluminijowe čołmy.
Dźensa wobsteja čołmy pak z drjewa pak z aluminija. Za twar drjewjanych čołmow je specifiska wěda trěbna, kotruž jenož mała skupina rjemjeslniskich zawodow abo priwatnych wosobow znaje. Dokelž so pak lědma hišće wotpowědne drjewo namaka, je to riziko za rjemjesło. Negatiwne wobswětowe wliwy a mały wobstatk strowych starych štomow wobmjezuje tutu resursu. Drjewjany błótowski čołm žada sej nimo toho specielne hladanje, dokelž dyrbi wón znajmjeńša jónu wob lěto z wody won, zo by so wusušił a z kołmazom namazał.
Porno tutomu naročnemu hladanju drjewjanych čołmow njedyrbja so aluminijowe čołmy tak jara hladać a móža so tež w zymskich měsacach spušćomnje wužiwać.
Dźensa eksistuje jenož mało blidarskich zawodow, kotrež profesionelnje drjewjane čołmy zhotowjeja a někotre metalotwarske zawody, kotrež błótowske čołmy z aluminija twarja. Wysokeje starobneje struktury a snadneje ličby fachoweho dorosta dla pak ličba zawodow spaduje. Nimo tutych přemysłowych zawodow eksistuje mała skupina priwatnych wosobow, kotrež sej swójski błótowski čołm twarja.
Hišće dźensa wužiwa so čołm we wšědnym dnju.
Wědu wo błótowskich čołmach wobchować, dokumentować a dale dawać je zaměr wjacorych aktiwitow w regionje. Muzej pod hołym njebjom na Lědach na přikład pokazuje něhdyšu čołmarnju a zeznajomja wopytowarki a wopytowarjow z tradicionalnym twarjenjom drjewjaneho čołma. Mnóstwo zarjadowanjow dokoławokoło błótowskeho čołma spěchuje identitu regiona.
Twar a wužiwanje błótowskeho čołma stej wot lěta 2023 w cyłozwjazkowej lisćinje imaterielneho kulturneho herbstwa Němskeje zapisanej.
