Slěźenje wó „Linguistic Landscape“

Fenomenej „pisomneho wustupowanja rěče w zjawnym rumje“ wěnowaše so z etablěrowanjom slědźerskeho směra „Linguistic Landscape“ we wobłuku sociolinguistiki wot kónca 1990tych lět wjace skedźbnosće. Tute slědźenja wo rěčnej krajinje přepytuja zwiski mjez towaršnosću a rěču na zakładźe wizuelneho zwobraznjenja rěče we wjacerěčnych regionach (na př. na taflach, sćěnach, wopomjatnych kamjenjach, wuměłskich twórbach abo plakatach). Zwjetša přepytuje so w tutych slědźenjach poměr mjez wjetšinowej a oficialnej mjeńšinowej rěču.

W slědźenju wo „Linguistic Landscape“ přepytuje so stajnje jednotliwa tafla, jednotliwy plakat abo informaciski kašćik, jednotliwa tafla abo jednotliwy napis na sćěnje. Při tym rozrjaduja so napisy do kategorijow a hromadźa so analyzowe daty: W kajkich kontekstach wustupuja kotre rěče? Štó je iniciator abo awtor taflow? Kotry status maja rěče na taflach – jedna so na př. wo zarjadnisku abo wo regionalnu mjeńšinowu rěč? Kotry mjezsobny poměr maja rěče we wobłuku napisoweho teksta: Su wšitke informacije přełožene abo je na př. jenož nadpismo serbske, wšě dalše informacije pak w němskej rěči ćišćane? Dominuje jedna z rěčow přez poziciju na pismonošaku, přez wulkosć abo družinu pisma?

Wuchadźišćo slědźenja wo „Linguistic Landscape“ w projekće „Rěčna krajina Slepo“ běše zwěsćenje rozdźělenja rěčow w zjawnym rumje Slepjanskich wsow (w fokusu steješe poměr mjez němskimi a serbskimi napisami a přidatnje mjez tajkimi w spisownej hornjoserbšćinje abo w Slepjanskim dialektom). Za to su so wšě w projektowej dobje 2019 do 2021 widźomne serbskorěčne napisy w sydom Slepjanskich wsach wuslědźili, fotografowali a z geokoordinatami wuhotowali. Za dalše přepytowanje Slepjanskeje rěčneje krajiny su so fotografisce dokumentowane napisy do kategorijow rozrjadowali a horjeka wopisane analyzowe daty zezběrali. Wuzwolenje rěče za napis, wuhotowanje tafle plakata abo napisa na sćěnje njewotbłyšćuje jenož mjezsobny poměr rěčow, ale zwjetša tež poměr mjez skupinami rěčnikow kaž tež rěčnu politiku w regionje.

Tu namakaće informacije wo kategorijach, do kotrychž smy zwěsćene napisy z pomocu kriterijow slědźenja wo „Linguistic Landscape“ zarjadowali.